Nhân sự lãnh đạo mới của Hải quan TP.HCM
Giải chạy thu hút sự tham gia của 4.500 học sinh, sinh viên, thầy cô giáo và phụ huynh học sinh trên địa bàn.
Khiến Ngọc Sơn phấn khích, ‘mỹ nhân bolero’ Thiên Hương chiến thắng ‘Hãy là số một’
Ngày 5.3, Công an P.Thọ Quang (Q.Sơn Trà, TP.Đà Nẵng) bàn giao Cơ quan CSĐT Công an TP.Đà Nẵng khu vực 2 (địa bàn Q.Sơn Trà và Q.Ngũ Hành Sơn) 8 con bạc trong vụ sát phạt tại âu thuyền Thọ Quang để xử lý theo thẩm quyền.Thiếu tá Thân Thành Trung, Trưởng công an P.Thọ Quang, cho biết thời gian gần đây tại cảng cá và âu thuyền Thọ Quang xuất hiện một nhóm đánh bạc dưới hình thức lắc bầu cua, sát phạt bằng tiền mặt, hầu hết là người ngoại tỉnh tham gia.Các con bạc lợi dụng đêm tối, khu vực vắng vẻ do công trình nâng cấp cảng cá và âu thuyền Thọ Quang đang thi công, để sát phạt.Do đặc thù khu vực cảng cá rộng, nhóm này cảnh giới, nhanh chóng tẩu tán tang vật khi thấy lực lượng tuần tra đêm xuất hiện từ xa.Để triệt xóa ổ bạc, thiếu tá Thân Thành Trung chỉ đạo thiếu tá Hồ Đình Tuấn, chỉ huy phụ trách phòng chống tội phạm, huy động trinh sát tổ hình sự xác minh, áp dụng các biện pháp nghiệp vụ và phối hợp Phòng Cảnh sát hình sự Công an TP.Đà Nẵng phá án.Sau nhiều đêm phối hợp trinh sát, lúc 4 giờ 15 ngày 4.3, Công an P.Thọ Quang cùng đơn vị phối hợp đột kích ổ bạc tại khu vực công trường cảng cá và âu thuyền Thọ Quang, bắt giữ 8 nghi phạm, trong đó có 5 nữ.Các con bạc gồm: C.N.C (38 tuổi), L.N.T (34 tuổi, cùng ngụ xã Bình Nam, H.Thăng Bình), V.T.Q.T (30 tuổi, ngụ xã Tam Anh Bắc), N.T.N.S (43 tuổi, ngụ xã Tam Tiến, cùng H.Núi Thành, Quảng Nam), L.T.T (59 tuổi, ngụ tổ 90, P.An Hải Bắc), N.T.T (58 tuổi, ngụ P.Nại Hiên Đông), L.V.X (30 tuổi, ngụ P.Mân Thái, cùng Q.Sơn Trà), N.N.P (31 tuổi, ngụ xã Krông Buk, H.Krông Pắk, Đắk Lắk).Tang vật thu giữ số tiền đánh bạc ở ván cuối cùng trước khi bị bắt quả tang là hơn 3 triệu đồng, bộ dụng cụ đánh bạc dưới hình thức lắc bầu cua, cùng lượng lớn tiền mặt thu giữ trong người các con bạc.Công an P.Thọ Quang củng cố hồ sơ ban đầu, chuyển đến Cơ quan CSĐT Công an TP.Đà Nẵng khu vực 2 để thụ lý, xác minh theo thẩm quyền.
Rạn da là gì? Nguyên nhân và cách trị hiệu quả hiện nay
Nhìn lại một năm đã qua, NSND Minh Vương chia sẻ ông thấy may mắn vì mọi thứ vẫn ổn, sức khỏe đảm bảo để hoạt động năng nổ, biểu diễn ở nhiều chương trình. Trong năm 2024, nam nghệ sĩ đã tổ chức được liveshow lớn. Ông vui vì chương trình thành công mỹ mãn, khán giả dành nhiều lời khen ngợi. "Tuổi này còn gặp khán giả, được hát và mang lại niềm vui, tiếng cười cho họ là niềm hạnh phúc. Một người nghệ sĩ được cống hiến trọn đời với sân khấu cải lương thì còn không mong đợi gì hơn", Minh Vương bày tỏ.Để có sự nghiệp thăng hoa, được khán giả yêu mến, nghệ sĩ Minh Vương cho rằng ngoài yếu tố may mắn thì bản thân cũng phải luôn nỗ lực, rèn giũa mỗi ngày. Ông quan niệm người nghệ sĩ ngoài tài năng cần giữ được cái tâm, cái tình để mọi người xung quanh yêu mến. "Người nghệ sĩ cần ý thức giữ tên tuổi, hình ảnh của mình. Cái hay, cái đẹp mình sẽ phát huy, còn những điều không vừa lòng thì cũng phải lựa lời để khéo léo, cân nhắc kỹ lưỡng, tránh làm tổn thương người khác", ông cho hay.Ở tuổi 75, NSND Minh Vương được khen vẫn giữ được phong độ, giọng hát ổn định với làn hơi khỏe, chất giọng truyền cảm như ngày nào. Nam nghệ sĩ nói may mắn được trời thương, Tổ đãi nên phong độ nghề khá tốt. Bên cạnh đó, ngôi sao cải lương đình đám của sân khấu miền Nam luôn ý thức phải giữ gìn giọng hát. Ông hạnh phúc khi mỗi lần gặp, khán giả vẫn ái mộ, chúc những lời lẽ tốt đẹp. Đứng trên sân khấu hơn nửa thế kỷ, vô số lần được vinh danh nhưng nam nghệ sĩ cải lương nói ông vẫn vui mừng, hạnh phúc mỗi khi nhận được lời khen từ khán giả. Giọng ca Nửa đời hương phấn bộc bạch: "Tình cảm của khán giả luôn là nguồn động viên lớn lao với người nghệ sĩ. Khi đi hát, khán giả luôn chúc tôi sức khỏe để có thể hát mãi cho mọi người nghe. Chính tình yêu thương này khiến tôi nhắc nhở mình phải giữ gìn để không phụ lòng mọi người. Bây giờ nếu có lời mời và cảm thấy mình đủ sức khỏe, tôi vẫn sẵn sàng biểu diễn để mang lời ca tiếng hát cho khán giả. Tuổi này rồi tôi không mong cầu gì nhiều, đi hát là để trả ơn khán giả". Sau khi trải qua biến cố bệnh tật, NSND Minh Vương nghiêm túc, kỹ lưỡng trong việc chăm sóc sức khỏe. Mỗi năm, ông thường xuyên vào bệnh viện thăm khám, tuân thủ nghiêm ngặt chế độ ăn uống, sinh hoạt. Nam nghệ sĩ cho hay: "Những gì ảnh hưởng đến sức khỏe, đến giọng ca, tôi đều bỏ, cũng không ăn uống bừa bãi. Mỗi buổi sáng thức dậy, tôi sẽ uống một ly sữa nóng. Sau đó, tôi tập thể dục khoảng 10 - 15 phút, chủ yếu là đi bộ quanh nhà. Vào buổi chiều, nếu không đi diễn thì tôi tiếp tục tập thể dục. Lúc rảnh, tôi chăm sóc cây kiểng, đọc báo, trò chuyện với vợ. Nhờ tập luyện đều đặn, ăn uống khoa học, sức khỏe và giọng hát của tôi hiện tại vẫn còn tốt".Nhắc về cuộc sống hiện tại, nam nghệ sĩ chia sẻ ông tận hưởng tháng ngày bình yên, thoải mái bên vợ con. Ông thấy may mắn khi người bạn đời rất lo lắng cho mình, chăm sóc sức khỏe, lo từ miếng ăn đến giấc ngủ. Từng bộ trang phục nam nghệ sĩ mặc đều được bà xã tự đến tiệm chọn vải, may đo, lựa từng món phụ kiện để ông tự tin đứng trên sân khấu. NSND Minh Vương có 3 người con đều đã trưởng thành, có cuộc sống ổn định. Nam nghệ sĩ chia sẻ ở tuổi xế chiều, không niềm hạnh phúc nào bằng gia đình trên thuận dưới hòa, con cháu hiếu thảo. Sau nhiều năm tất bật theo các đoàn hát, ít được đón tết thảnh thơi, năm nay ông sẽ ở nhà đón tết cùng gia đình. "Tết là dịp để tôi quây quần bên gia đình. Tôi và vợ sẽ cùng nhau sắm sửa, mua hoa quả, cúng ông bà. Thời gian trước, khi sức khỏe còn tốt, tôi thường đi diễn xuyên tết, có khi về đến nhà đã gần sáng. Năm nay tôi sẽ đón giao thừa cùng gia đình. Sáng mùng 1, con cháu tụ họp đầy đủ, chúc tết ông bà, cha mẹ, mình lì xì mừng tuổi cho các cháu, nhiêu đó thôi đủ đáng quý rồi. Sau ba ngày tết, tôi mới đi hát", nam nghệ sĩ cho hay.Ngoài gia đình, NSND Minh Vương có một hội bạn là các nghệ sĩ, nhân viên hậu cần lớn tuổi từng gắn bó một thời. Mỗi tuần, họ lại tụ họp cà phê, chia sẻ vui buồn trong cuộc sống, thỉnh thoảng giao lưu văn nghệ. "Hạnh phúc hiện tại của tôi là có sức khỏe, có gia đình, bạn bè, khán giả yêu thương. Còn sức khỏe thì tôi sẽ còn ca, khi nào người ta không còn mời mình nữa hoặc sức khỏe không cho phép nữa thì thôi", ông nói.
Nghiên cứu do Talker Research - một cơ quan nghiên cứu của Mỹ, thực hiện, đã khảo sát 2.000 người tham gia từ ngày 23 đến 27.1, nhằm xem xét cách mọi người ngủ trưa và tìm hiểu xem điều gì khiến một số người ngủ trưa ngon hơn những người khác.Các nhà nghiên cứu đã xem xét thói quen, sở thích ngủ trưa và tác động của giấc ngủ trưa đến các khía cạnh khác nhau trong cuộc sống.Tiến sĩ Nick Bach, nhà tâm lý học, tại Dịch vụ chăm sóc Sức khỏe tâm thần Grace Psychological Services (Mỹ) cho biết giấc ngủ - đặc biệt là ngủ trưa - ảnh hưởng đến tâm trạng, sự tập trung và sức khỏe tổng thể. Rất nhiều người ngủ trưa sai cách và sau đó tự hỏi tại sao mình cảm thấy uể oải thay vì sảng khoái. Đáng chú ý, nghiên cứu phát hiện ra rằng thời điểm ngủ trưa hoàn hảo là 13 giờ 42 phút. Tiến sĩ Bach giải thích: Một trong những sai lầm lớn nhất mà mọi người mắc phải là ngủ trưa quá muộn. Nếu bạn ngủ trưa vào cuối buổi chiều hoặc chạng vạng tối, điều đó có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ đêm của bạn. Lý tưởng nhất là ngủ trưa trước 15 giờ để duy trì lịch trình ngủ của bạn, theo trang tin nghiên cứu Study Finds.Lợi ích rất rõ ràng: Kết quả cho thấy những người ngủ trưa vào thời điểm 13 giờ 42 phút đã cảm thấy làm việc năng suất hơn ngay sau khi thức dậy.Nghiên cứu còn đưa ra những phát hiện thú vị sau: Những người thường xuyên ngủ trưa có thể có cuộc sống xã hội tốt hơn. Nghiên cứu phát hiện ra rằng "người ngủ trưa" có cuộc sống xã hội năng động hơn, điều này có thể cải thiện sức khỏe tinh thần, thể chất và nhận thức khi già đi, so với người không ngủ trưa. Đặc biệt, người ngủ trưa có đời sống tình cảm hài lòng so với người không ngủ trưa.Kết quả đã phát hiện ra rằng hầu hết mọi người thường ngủ trưa trong 51 phút và thức dậy lúc 14 giờ 33 phút. Tuy nhiên, đáng lưu ý - ngủ trưa quá lâu có thể khiến bạn cảm thấy tệ hơn là không ngủ trưa.Nghiên cứu đã phát hiện ngủ trưa lâu hơn 1 giờ 26 phút, được xem là "vùng nguy hiểm". Lúc này, bạn có thể cảm thấy uể oải và mất phương hướng thay vì sảng khoái. Nhưng ngủ 51 phút như sở thích của nhiều người, cũng có thể quá dài. Tiến sĩ Bach cảnh báo: Nếu ngủ trưa quá lâu, bạn có nguy cơ rơi vào giấc ngủ sâu, khiến việc thức dậy trở nên khó khăn hơn. Một giấc ngủ trưa nhanh 20 phút là hoàn hảo để nạp lại năng lượng mà không bị tình trạng trì trệ giấc ngủ đáng sợ, theo Study Finds.
EVN phát động thi đua xây dựng đường dây 500 kV mạch 3
Bộ Nông nghiệp Mỹ ngày 5.2 cho hay mẫu xét nghiệm đối với bò sữa tại nước này có kết quả dương tính với một chủng virus cúm gia cầm trước đây chưa từng thấy ở bò, làm dấy lên lo ngại về sự lây lan lâu dài của bệnh cúm này. Virus cúm gia cầm H5N1 đã làm giảm sản lượng sữa bò, đẩy giá trứng lên cao do hàng triệu con gà mái bị chết và lây nhiễm cho gần 70 người kể từ tháng 4.2024 khi nó lây lan khắp cả nước.Bộ Nông nghiệp Mỹ ra thông báo cho hay việc giải mã trình tự bộ gien của sữa từ bang Nevada đã xác định được chủng cúm gia cầm khác với kiểu gien D1.1, lần đầu phát hiện ở bò sữa.Trước đó, tất cả 957 ca nhiễm cúm gia cầm trong đàn bò sữa được ghi nhận kể từ tháng 3 năm ngoái đều do chủng B3.13 gây ra.Thông báo cho biết chủng thứ 2 là kiểu gen chiếm ưu thế trong số các loài chim hoang dã vào mùa thu và mùa đông năm ngoái và cũng đã được phát hiện ở gia cầm. Nó đã được phát hiện ở bò sữa thông qua một chương trình thử nghiệm sữa để tìm cúm gia cầm vào tháng 12.2024."Chúng tôi thấy bản thân virus H5N1 thông minh hơn tất cả chúng ta. Nó đang tự biến đổi để không chỉ tồn tại trong gia cầm và các loài chim nước hoang dã. Nó đang tìm kiếm một ngôi nhà trong các loài động vật có vú", theo bác sĩ thú y Beth Thompson tại bang Nam Dakota.Giám đốc Sở Nông nghiệp Nevada J.J. Goicoechea cho biết có khả năng chim hoang dã đã truyền chủng thứ 2 cho gia súc ở Nevada. Ông khuyến nghị nông dân tăng cường các biện pháp bảo vệ động vật của họ."Rõ ràng là chúng ta đã không làm tất cả những gì chúng ta có thể làm và nên làm. Bởi [nếu đã làm được] virus sẽ không xâm nhập được", ông nói.Sở Nông nghiệp Nevada hôm 31.1 cho biết các đàn gia súc ở 2 hạt đã được cách ly do phát hiện cúm gia cầm.Điều quan trọng đối với Bộ Nông nghiệp Mỹ là phải nhanh chóng ngăn chặn dịch bùng phát trong tiểu bang, để chủng này không lây lan sang bò sữa ở những nơi khác, theo chuyên gia tư vấn thú y và sức khỏe cộng đồng Gail Hansen.Giáo sư Gregory Gray tại Đại học Texas cho rằng chủng virus mới dường như vượt qua một số khả năng miễn dịch vốn chống lại được các chủng khác, nên điều này có thể làm tồi tệ hơn dịch bệnh ở vật nuôi và động vật hoang dã. "Điều này là đáng báo động", ông cảnh báo.
Xe buýt chạy ‘như ăn cướp’, vượt đèn đỏ trên phố
Kỳ 1: Bát nháo thị trường làm đẹp
Trước thềm trận chung kết lượt về AFF Cup 2024 giữa đội tuyển Thái Lan và Việt Nam, buổi tập của các cầu thủ đội khách tại sân vận động Rajamangala (Bangkok) đã diễn ra trong không khí hết sức nghiêm túc và tập trung. Đây là buổi tập quan trọng, bởi nó không chỉ giúp các cầu thủ làm quen với mặt sân mà còn là dịp để HLV Kim Sang-sik và các trợ lý kiểm tra, điều chỉnh chiến thuật cho trận đấu quyết định sắp tới.Sân Rajamangala, với sức chứa lên đến hơn 50.000 chỗ ngồi, mang lại cảm giác rộng lớn và ấn tượng đối với bất kỳ đội bóng nào. Dù điều kiện thời tiết tại Bangkok vào những ngày cuối năm khá oi bức, nhưng đội tuyển Việt Nam đã thể hiện sự quyết tâm và sự chuẩn bị kỹ lưỡng.Trong buổi tập, các cầu thủ Việt Nam chia thành các nhóm nhỏ, thực hiện các bài tập kỹ thuật cơ bản như chuyền bóng, xử lý tình huống và di chuyển chiến thuật. Các bài tập này được triển khai nghiêm túc, nhưng cũng không thiếu những phút giây thư giãn. Các cầu thủ thể hiện sự đoàn kết và tinh thần lạc quan trước trận đấu quan trọng. Xuân Son và đồng đội đã chứng tỏ không hề bị căng cứng về tâm lý. Tất cả đã sẵn sàng về mặt tinh thần cũng như chuyên môn cho trận đánh lớn.HLV Kim Sang-sik đã trở nên nổi tiếng với khả năng điều chỉnh chiến thuật linh hoạt trong từng trận đấu tại vòng bảng AFF Cup 2024 cũng như ở bán kết và chung kết lượt đi. Buổi tập hôm nay, ông cùng các cộng sự đã liên tục theo dõi từng động tác của các học trò, từ đó đưa ra những lời chỉ đạo chi tiết. Trong bối cảnh đội tuyển Việt Nam đang có lợi thế với chiến thắng 2-1 ở chung kết lượt đi tại sân Việt Trì, ông Kim đặc biệt chú trọng đến việc cải thiện khả năng phòng ngự chắc chắn và tăng cường khả năng tấn công khi có cơ hội.Tinh thần của các cầu thủ Việt Nam trong buổi tập rất tích cực. Mặc dù phải làm quen với điều kiện thi đấu mới, nhưng họ tỏ ra rất thoải mái và tự tin. Sự đồng đều và quyết tâm của toàn đội là yếu tố giúp HLV Kim Sang-sik có thể yên tâm. Các cầu thủ, từ những người đang thi đấu chính thức cho đến các cầu thủ dự bị, đều thể hiện sự sẵn sàng ra sân trong trận chung kết sắp tới.Với sự chuẩn bị kỹ lưỡng và tinh thần thi đấu cao, đội tuyển Việt Nam đang hướng đến một chiến thắng trong trận chung kết lượt về AFF Cup 2024 tại sân Rajamangala. Mặc dù đối thủ Thái Lan rất mạnh và có lợi thế sân nhà, nhưng với chiến thuật hợp lý và sự quyết tâm của các cầu thủ, đội tuyển Việt Nam hoàn toàn có thể tự tin vào một kết quả tốt. Chúng ta hãy cùng chờ đợi, hy vọng vào một trận cầu đỉnh cao và đội tuyển Việt Nam sẽ tiếp tục làm nên lịch sử tại đấu trường Đông Nam Á.Bạn có thể chọn 1 mục. Bình chọn của bạn sẽ được công khai.Thái Lan thua Việt Nam Thái Lan thắng Việt Nam
Khó chịu với mùi hôi trong khu công nghiệp
Chuyên gia cho biết 24 tiết khí trong năm gồm: Lập xuân, Vũ thủy, Kinh trập, Xuân phân, Thanh minh, Cốc vũ, Lập hạ, Tiểu mãn, Mang chủng, Hạ chí, Tiểu thử, Đại thử, Lập thu, Xử thử, Bạch lộ, Thu phân, Hàn lộ, Sương giáng, Lập đông, Tiểu tuyết, Đại tuyết, Đông chí, Tiểu hàn và Đại hàn.24 tiết khí là 24 khoảng thời gian, mỗi khoảng dài 15 hoặc 16 ngày, mô tả 24 giai đoạn thời tiết khác nhau trong năm. Vì chu kỳ này phụ thuộc vào vị trí của trái đất trên quỹ đạo.Lập xuân mang nghĩa đầu xuân. Trong đó, "lập" có nghĩa là khởi đầu, bắt đầu, "xuân" là một trong bốn mùa trong năm. Theo các tài liệu, ngày bắt đầu tiết Lập xuân được tính theo dương lịch hiện đại và thông thường rơi vào ngày 3 hoặc 4.2 dương lịch ở Bắc bán cầu (bao gồm Việt Nam) và vào đầu tháng 8 ở Nam bán cầu tùy theo từng năm. Theo quy ước, tiết Lập xuân bắt đầu vào khoảng thời gian trên khi kết thúc tiết Đại hàn và kết thúc vào khoảng ngày 18 hay 19.2 trong lịch Gregory theo các múi giờ Đông Á khi tiết Vũ thủy bắt đầu. Năm 2025, ngày Lập xuân sẽ bắt đầu vào 21 giờ 10 phút ngày 3.2 (tức ngày 6.1 năm Ất Tỵ) và kết thúc vào ngày 17.2 khi tiết Vũ thủy diễn ra lúc 17 giờ 6 phút ngày 18.2.Theo chuyên gia, ngày Lập xuân được xác định dựa trên sự thay đổi vị trí của trái đất trong chu kỳ chuyển động theo quỹ đạo xung quanh mặt trời. Vị trí của điểm Lập xuân là kinh độ mặt trời bằng 315o nếu tính điểm Xuân phân làm gốc.Vào tiết Lập xuân, cây cối bắt đầu đâm chồi nảy lộc, hoa lá thay nhau khoe sắc. Đây là khoảng thời gian mà nhiều loài hoa nở rộ, báo hiệu mùa xuân đã về. Mùa xuân đến, cảnh sắc thiên nhiên trở nên sống động và tươi mới, mang lại cảm giác hứng khởi và tràn đầy sức sống.Với nhiều quốc gia châu Á, bao gồm Việt Nam, thời điểm này trùng với thời điểm đón Tết Nguyên đán, một ngày lễ lớn trong năm. Mọi người thường tề tựu, sum họp cùng người thân, gia đình đón chào một năm với nhiều niềm tin mới, hy vọng mới.
fifa
Trong khoảng thời gian đó, những trẻ khác ùa chạy đi trốn, nấp đâu đó càng kín càng tốt. Khi đọc đến con số 100 thì trẻ mở mắt ra và bắt đầu đi tìm bạn, ai bị phát hiện đầu tiên là bị thua. Đếm đủ con số như thế, lâu lắm, có trẻ láu cá đọc tắt cho nhanh để khi mình mở mắt ra thì các bạn vẫn chưa kịp trốn. Câu đó như sau: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Thời nhỏ, tôi đã chơi trốn - tìm và nay con tôi cùng trẻ con hàng xóm cũng thế. Năm tháng đi qua, mãi hơn 60 năm sau, nhờ đọc Phan Khôi di cảo - bản thảo chưa đầy đủ (NXB Trí Thức - 2021) do các con của cha đẻ Tình già biên soạn, tôi mới biết chi tiết này: "Trẻ con ta có trò chơi đánh chắt. Dùng những que tre mà đánh, là đánh chắt que; dùng những hòn sỏi mà đánh, là đánh chắt chuyền. Đây không nói cách đánh như thế nào, chỉ nói khi đánh xong một bàn, đếm những que tre hay hòn sỏi đã chiếm được để định ăn thua, thì trẻ con ở Trung và ở Bắc đếm có khác nhau nhưng lại giống nhau ở một chỗ rất lạ. Trẻ con ở miền Trung đếm: "Một đôi, hai đắn, ba thìn, chín chăn, chẵn chục". Trẻ con ở miền Bắc đếm: "Một chắt, hai choi, ba chòi, chín chủ, chẵn chục" (tr.216-217).Trò chơi này, sở dĩ gọi chắt/đánh chắt bởi bản thân chắt/hòn chắt có nghĩa là "hòn nhỏ nhỏ như viên đạn" (Đại Nam quấc âm tự vị, 1895), "Một trò chơi của trẻ con, một tay vừa nhặt vừa tung vừa hứng" (Việt Nam tự điển, 1931); hiện nay tên gọi phổ biến là "chuyền thẻ", có nơi còn gọi "đánh nẻ".Rõ ràng, cách đọc tắt trong trò chơi trốn - tìm đã có từ xưa lắm, ít ra đã có trước năm 1958 là năm ông Phan Khôi viết bài này. Ở đây, khi xét về chữ nghĩa ta thấy gì? Muốn thấy gì, trước hết cần phải tìm hiểu nghĩa của các từ đó."Một đôi" thì dễ hiểu rồi, không cần dài dòng gì thêm. "Hai đắn" thì "đắn" là gì? Tự bản thân từ này không có nghĩa, phải đi chung với từ khác, chẳng hạn Truyện Kiều có câu: "Đắn đo cân sắc cân tài/Ép cung cầm nguyệt, thử bài quạt thơ". Kể ra cái lối "mua người" ngày xưa cũng lạ, chẳng những cô ấy có nhan sắc mà còn phải biết "cầm kỳ thi họa đủ mùi ca ngâm" thì càng cao giá.Còn "ba thìn" thì sao? "Thìn" là từ Việt cổ có nghĩa là "sửa sang, răn, giữ", theo Đại Nam quấc âm tự vị (1895), chẳng hạn Thiên Nam ngữ lục có câu: "Thìn lòng tích đức tu nhân/Bụt trời đã biết, quỷ thần đã hay". Về tâm lý con người, không phải bây giờ mà hàng trăm năm trước, cụ Nguyễn Trãi đã nhìn ra:Dắng dỏi bên tai tiếng quản huyền,Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn.Xuân xanh chưa dễ hai phen lại,Thấy cảnh càng thêm tiếc thiếu niên."Nhẫn" nghĩa là đến, cho đến. Chí lý thật, có lúc nghe tiếng sáo, tiếng đàn (quản huyền) trong không gian, cảnh vật mà mình yêu thích ắt khó giữ lòng mà xao động, xao xuyến, rồi cảm thấy tiếc xuân xanh đã qua. Đã qua thời tuổi trẻ. Chỉ còn là cảm xúc bùi ngùi. Sực nghĩ, "Tiếng đưa hiu hắt bên lòng/Buồn ơi! Xa vắng, mênh mông là buồn" của Thế Lữ cũng là lúc nghe Tiếng sáo Thiên Thai nên khiến "Lòng xuân nhẫn động ắt khôn thìn" là vậy.Rồi, "chín chăn" nghĩa là gì?Ta thử đặt giả thuyết từ "một đôi" là 2, "hai đắn" là 4, ắt "ba thìn" là 6, vậy "chín chăn" cũng nằm trong cách tính này? Không, "chín chăn" trong ngữ cảnh này chính là chẵn/chín chẵn, do cách phát âm nhanh nên đã lướt bỏ dấu ngã trở thành "chăn". Chẵn là trọn, đủ, không lẻ, không thừa, không thiếu, đủ cặp, không so le, còn có cách nói chẵn chòi, chẵn bon. "Chín chăn" xác định, quả quyết chính xác là 9. Suy luận này hợp lý bởi kết thúc câu này là "chẵn chục" tức là 10. Theo nhà ngôn ngữ học Lê Ngọc Trụ, "chục" là tiếng Việt chuyển gốc Hán-Việt: "Chục: số vật mười món, hoặc có hơn (tùy vùng) < thốc (sum họp, một bụi - giọng Quảng Đông: chục)". Ca dao có câu: Bảy với ba, anh kêu rằng một chụcTam tứ lục, anh tính cửu chươngBảy cộng ba đúng là 10, là chục. Cách gọi "chẵn chục" đến nay vẫn còn phổ biến, còn gọi chục trơn, chục chẵn. Dù biết chắc là vậy nhưng chắc gì chục là 10?Ta có thể kiểm chứng trong đời thường lẫn tác phẩm văn học, chẳng hạn, khi viết Bảy ngày trong Đồng Tháp Mười, nhà văn Nguyễn Hiến Lê có kể khi đến "Tân An, một châu thành nằm ở ven Đồng Tháp", lúc đi chỗ ăn sáng: "Anh Bình nhất định lựa tiệm ở gần chợ vì anh vốn ưa cảnh náo nhiệt, thích nhìn người ta đi lại, mua bán. Anh mua một trái dưa hấu và một chục quít, ngạc nhiên lắm khi thấy cô hàng đếm cho anh mười hai trái. Anh cầm hai trái trả lại: "- Cô đưa thừa cho tôi. Tôi mua có một chục thôi mà". Cô hàng nghe giọng là lạ của anh, mỉm cười, đẩy hai trái quít về phía anh: "- Thầy mua một chục thì tôi đếm một chục đó". Anh Bình chẳng hiểu gì cả, tôi phải giảng: "- Ở miền này trái cây như quít, mận thì một chục là mười hai trái. Có tỉnh một chục mười bốn hay mười sáu kia". "- Lạ nhỉ! Một chục mười sáu trái. Thế thì có ông thánh hiểu".Chi tiết này đã phản ánh tính cách rộng rãi, hào phóng của người miền Nam. Anh Bình ngạc nhiên là phải bởi anh từ ngoài Bắc vào, không sinh sống nơi này.Với các phân tích, dẫn chứng vừa nêu, tóm lại, ta vẫn không hiểu rõ nghĩa các từ liên quan đến số đếm trong trò chơi của con trẻ ngày xưa. Không những thế, ta còn còn ngắc ngứ với bài đồng dao này: "Mồng một lưỡi trai/Mồng hai lá lúa/Mồng ba câu liêm/Mồng bốn lưỡi liềm/Mồng năm liềm giật/Mồng sáu thật trăng/Mười rằm trăng náu/Mười sáu trăng treo/Mười bảy sảy giường chiếu/Mười tám rám trấu/Mười chín đụn dịn/Hăm mươi giấc tốt/Hăm mốt nửa đêm…". Với câu "Mười chín đụn địn", có bản ghi "đụn dịn". Bài đồng dao này mô tả hình thù mặt trăng qua các ngày, đại khái, đêm 17 trăng lên vào lúc người ta "sảy giường chiếu" là chuẩn bị ngủ, đêm 18 trăng mọc là lúc lửa ủ trong bếp đã "rám trấu"... Thế, đêm 19 "đụn địn/đụn dịn" thì hiểu thế nào đây?Chịu. Từ "chịu" này, ta lặp lại một lần nữa khi nghe đến từ "đí địn". Trong tập sách Người Việt nói tiếng Việt (NXB TH TP.HCM - 2023), nhà nghiên cứu Nguyễn Quang Thọ cho biết văn cảnh xuất hiện của từ này: "Chuyện rằng có một chị vợ cực đoảng. Một hôm anh chồng bắt được một con ba ba, giao cho vợ làm bếp rồi đi làm đồng, bụng chắc mẩm chiều về có mồi ngon sẽ rủ bạn lai rai vài xị đế. Chị vợ thả con ba ba vào nồi, bỏ thêm vào đó vài ngọn rau mùng tơi rồi bắc lên nấu trên bếp củi. Trong khi chị lúi húi vo gạo thì con ba ba thấy nước nóng lên, nó bèn bò ra khỏi nồi rồi đi mất. Chị vợ đoảng vo gạo xong, mở vung nồi canh xem thử. Chị ta lấy đũa khoắng, nhận ra rau mùng tơi vẫn chưa kịp chín, nhưng ba ba đâu thì chẳng thấy. Chị ta cứ bần thần ngẫm nghĩ hồi lâu, rồi đi đến kết luận: "Mùng tơi chưa chín, đí địn đã tan".Dám nói rằng, những từ vừa nêu ra chẳng ai có thể giải thích nổi nghĩa của nó. Riêng cách nói về số đếm trong trò chơi đánh chắt, ta còn thắc mắc vì sao ở miền Trung, từ "3/ba thìn" lại nhảy qua "9/chín chăn", cũng như ở miền Bắc từ "3/ba chòi" lại vọt đến "9/chín chủ"? Cách nói này hoàn toàn không ngẫu nhiên mà đã vận dụng, phổ biến trong tục ngữ, ca dao, thí dụ: "Thằng Bờm có cái quạt mo/Phú ông xin đổi ba bò, chín trâu", "Ba bể chín châu", "Ba bị chín quai mười hai con mắt"… Ông Phan Khôi thừa nhận: "Tôi nghĩ mãi mà không hiểu". Rồi ông nêu ý kiến: "Hoặc giả câu trẻ con nói đó có cái lý gì sâu kín về số học hay toán học mà mình không biết. Còn như bảo thứ đó trẻ con bạ đâu nói đấy, hơi đâu mà tìm hiểu cho mệt trí, thì tôi không dám" (SĐD, tr.217).Bạn cũng nghĩ thế chăng?Vâng, tôi cũng nghĩ thế. Và xét ra trong ngày xuân ngày tết, chúng ta cùng bàn về vài từ "bí hiểm" đâu phải không có ích khi cùng tìm về tiếng Việt.
quay-thử-xổ-số-miền-trung-thứ-tư
